Па дадзеных на пачатак 2017 году, на тэрыторыях радыеактыўнага забруджвання пражывае 1 121,4 тыс. Насельніцтва, у тым ліку 216,3 тыс. Дзяцей ва ўзросце да 17 гадоў. Галоўным непакоячай насельніцтва пытаннем з'яўляецца стан здароўя.
Дыспансерызацыя
Для ажыццяўлення пастаяннага кантролю за станам здароўя насельніцтва, пацярпелага ад чарнобыльскай катастрофы, праводзіцца діспансерное абследаванне грамадзян, укаранёная ў практыку сістэма медыцынскага забеспячэння, якая ўключае пазачарговае абслугоўванне ў лячэбна-прафілактычных установах і аптэках, бясплатны водпуск лекаў па рэцэптах лекара, забеспячэнне прадуктамі харчавання ў перыяд знаходжання на лячэнні па падвышаным нормам і т. д. Рашэнне гэтых задач ажыццяўляецца сіламі тэрытарыяльных лячэбна-прафілактычных устаноў, таксама з дапамогай спецыялізаваных выязных урачэбных брыгад і медыцынскага персаналу, які працуе на забруджаных тэрыторыях.
Дыспансерызацыя пацярпелага насельніцтва - аснова лячэбна-прафілактычных мерапрыемстваў, накіраваных на зніжэнне медыцынскіх наступстваў чарнобыльскай катастрофы. Яе нарматыўную базу складае пастанову Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь "Аб парадку арганізацыі дыспансэрнага абследавання грамадзян, пацярпелых ад катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, іншых радыяцыйных аварый ...».
Пры правядзенні спецыяльнага медыцынскага нагляду вырашаюцца наступныя задачы:
-
дынамічнае назіранне за станам здароўя пацярпелага насельніцтва;
-
актыўны выяўленне захворванняў на ранніх стадыях, ўдакладненне дыягназу, арганізацыя лячэння;
-
выяўленне асоб з фактарамі рызыкі, якія спрыяюць узнікненню і развіццю захворванняў;
- правядзенне прафілактычных і рэабілітацыйна-аздараўленчых мерапрыемстваў.
Ўлік грамадзян, якія падлягаюць дыспансерызацыі, планаванне, правядзенне і аналіз медыцынскіх аглядаў, аказанне медыцынскай дапамогі і правядзенне лячэбна-рэабілітацыйных мерапрыемстваў ажыццяўляюцца ў лячэбна-прафілактычных установах па месцы жыхарства ці працы штогод 1 раз у год.
Усе асобы, якія падлягаюць спецыяльным медыцынскаму нагляду, размеркаваны па 7-мі групам ўліку і па чатырох - рызыкі. У ходзе дыспансерызацыі грамадзяне абавязкова праходзяць агляд тэрапеўтам (або педыятрам) і агульны аналіз крыві. Агляд у іншых спецыялістаў залежыць ад аднясення грамадзян да груп ўліку і рызыкі. Па стане на 1 студзеня 2017 г., ва арганізацыях аховы здароўя рэспублікі на дыспансерным уліку было 1 531,8 тыс. Чалавек, якія пацярпелі ад чарнобыльскай катастрофы, у тым ліку 256,3 тыс. Дзяцей і падлеткаў.
Адзіны чарнобыльскі рэгістр Расіі і Беларусі
З мэтай маніторынгу за станам здароўя пацярпелага насельніцтва, ліквідатараў і атрымання дакладных даных аб медыка-біялагічных наступствах чарнобыльскай катастрофы, а таксама прагназавання аддаленага ўздзеяння апраменьвання на насельніцтва быў створаны Адзіны чарнобыльскі рэгістр Расіі і Беларусі (далей - ЕЧР). ЕЧР функцыянуе на базе Медыцынскага радыялагічнага навуковага цэнтра Расійскай акадэміі медыцынскіх навук, Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра радыяцыйнай медыцыны і экалогіі чалавека Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь і Беларускага цэнтра медыцынскіх тэхналогій, інфарматыкі, кіравання і эканоміі аховы здароўя. Нарматыўную базу ЕЧР складае Палажэнгне аб Адзіным чарнобыльскім рэгістры Рассіі і Беларусі.
База дадзеных ЕЧР ўтрымлівае персаніфікаваныя звесткі рэгістрацыйнага характару, пра захворванні, іх лячэнні і зыходах, аб праведзеных дыспансэрных аглядах, аб дозах апраменьвання, уключаючы індывідуалізаваныя паглынутыя дозы і назапашаныя эфектыўныя дозы.
Асноўныя базы дадзеных Адзінай чарнобыльскага рэгістра Расіі і Беларусі
Найменне базы дадзеных |
Колькасць |
Нашчадкі ліквідатары катастрофы на ЧАЭС, народжаныя пасля выезду з зоны катастрофы: |
|
рэгістрацыйная інфармацыя |
50 028 |
захворванне і смяротнасць |
1 017 228* |
Ліквідатары катастрофы на ЧАЭС: |
|
рэгістрацыйная інфармацыя |
245 273 |
неанкалагічная захворванне і смяротнасць |
9 790 522* |
анкалагічная захворванне і смяротнасць |
14 054* |
Анкалогія на забруджаных радыёнуклідамі тэрыторыях |
21 270 ** |
Рак шчытападобнай залозы ў жыхароў Беларусі і 4-х найбольш забруджаных радыёнуклідамі абласцей Расіі |
27 007 |
Радыяцыйна-абумоўленыя паталогіі у жыхароў Гомельскай і Бранскай абласцей: |
|
рак шчытападобнай залозы |
7 852 |
лейкоз |
5 818 |
рак малочнай залозы сярод жанчын |
20 756 |
Заўвага.
* - прыведзена лік дыягназаў;
** - прыведзена колькасць тых, хто захварэў, колькасць захворванняў - 22 010 (у тым ліку рак in situ).
Медыка-дазіметрычныя дадзеныя, назапашваць у ЕЧР, атрыманыя ў выніку сумеснага маніторынгу стану здароўя пацярпелага насельніцтва, асоб, якія ўдзельнічалі ў ліквідацыі наступстваў катастрофы, іх нашчадкаў, з'яўляюцца інфармацыйнай асновай для атрымання аб'ектыўных дадзеных аб медыцынскіх радыёлягічных наступствах чарнобыльскай катастрофы для грамадзян Расіі і Беларусі. Базы дадзеных ЕЧР дапамагаюць фарміраваць групы павышанай радыяцыйнай рызыкі з дакладнасцю да населенага пункта і канкрэтнага жыхара, што стварае рэальныя перадумовы для аказання адраснай медыцынскай дапамогі.
Медыцынскае забеспячэнне пацярпелых грамадзян
З моманту катастрофы на Чарнобыльскай АЭС у Рэспубліцы Беларусь рэалізуецца ўсёабдымны комплекс мерапрыемстваў па захаванні здароўя пацярпелага насельніцтва. Істотны ўклад ва ўдасканаленне адраснай спецыялізаванай медыцынскай дапамогі пацярпелым грамадзянам ўнеслі мерапрыемствы, выкананыя ў рамках чарнобыльскіх праграм Саюзнай дзяржавы:
-
пабудаваны «Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр радыяцыйнай медыцыны і экоалогіі чалавека». Адкрыццё цэнтра дазволіла наблізіць медыцынскую дапамогу да найбольш пацярпела ад чарнобыльскай катастрофы рэгіёне рэспублікі - Гомельскай вобласці. Цэнтр з'яўляецца унікальным комплексам па аказанні кваліфікаванай медыцынскай дапамогі грамадзянам (больш за 500 наведванняў у змену), якія пацярпелі ад чарнобыльскай катастрофы;
-
пабудаваны "Гродзенскі завод медыцынскіх прэпаратаў». Прадпрыемства забяспечвае выпуск лекавых прэпаратаў «Тавамин», «Лейцын», «Трыптафан» і інш .;
- на аснове тэлемедыцынскіх сістэм «Рэспубліканскім навукова-практычным цэнтрам медыцынскіх тэхналогій, інфарматызацыі, кіравання і эканомікі аховы здароўя» ўкаранёна тэхналогія аддаленага кансультавання. Яна дазваляе аператыўна і дыстанцыйна атрымліваць кансультацыі ў вядучых спецыялістаў Рэспублікі Беларусь, у шэрагу выпадкаў замяняць працэс непасрэднага кансультавання з неабходнасцю з'яўляцца да кансультанта. У рамках праекта пабудавана дзеючая тэлемедыцынская кансультатыўная сетку, якая ахоплівае вядучыя медыцынскія рэспубліканскія навукова-практычныя цэнтры і арганізацыі аховы здароўя абласнога і раённага ўзроўню ў Брэсцкай, Гомельскай і Магілёўскай абласцях.