Страны и организации

Краіны і арганізацыі

За больш чым трыццацігадовы перыяд пасля чарнобыльскай катастрофы Рэспубліка Беларусь прайшла шлях ад краіны - атрымальніка гуманітарнай дапамогі да паўнапраўнага партнёра і краіны-эксперта, якая валодае вопытам пераадолення наступстваў маштабнай тэхнагеннай катастрофы. Асаблівую цікавасць да беларускага вопыту кіравання і жыццядзейнасці ва ўмовах доўгачасовага забруджвання тэрыторыі радыёнуклідамі праяўляе Японія, дзе вясной 2011 года ў выніку землятрусу і цунамі адбылася аварыя на АЭС "Фукусіма-1".

У 90-я гады супрацоўніцтва з замежнымі арганізацыямі ў рамках чарнобыльскай тэматыкі насіла гуманітарны і навукова-тэхнічны характар. Праекты гуманітарнай дапамогі, у тым ліку якія ўключаюць аздараўленне дзяцей з пацярпелых у выніку чарнобыльскай катастрофы раёнаў, выконваліся ў супрацоўніцтве з дабрачыннымі структурамі Бельгіі, Германіі, Італіі, Ірландыі, Канады, ЗША і інш. Нараўне з гэтым у 1991-1995 гг. ажыццяўлялася рэалізацыя навуковых праектаў у рамках сумесных даследаванняў КЕС-СНД.

Цікавасць сусветнай грамадскасці да досведу Рэспублікі Беларусь па пераадоленню наступстваў чарнобыльскай катастрофы стаў стымулам да правядзення ў 2001-2003 гг. шматлікіх міжнародных місій і ацэнак па кіраванні постчарнобыльскай сітуацыяй, вынікі якіх дазволілі сфармуляваць выснову аб тым, што наспела неабходнасць у новым падыходзе да ўстойлівага аднаўленню і развіццю, які павінен быць комплексным і ўключаць ахова здароўя, сацыяльна-эканамічнае развіццё, рацыянальнае выкарыстанне навакольнага асяроддзя, вытворчасць прадуктаў харчавання, адукацыю і культуру для актуальных і доўгатэрміновых патрэбаў пацярпелага насельніцтва і грамадзянскай супольнасці.

Інструментам тэставання новых падыходаў да аднаўлення пацярпелых тэрыторый сумесна з міжнароднымі партнёрамі з'явілася Праграма CORE "Супрацоўніцтва для рэабілітацыі» 2003-2008 гг. Праграма выконвалася пад куратарствам Дэпартамента. Яе навізна - у прыярытэтнасці ініцыятыў насельніцтва 4-х пацярпелых раёнаў Беларусі (Брагінскага, Слаўгарадскага, Столінскага, Чачэрскага), што дазволіла ўвасобіць у жыццё 80 мясцовых праектаў рэабілітацыі на суму каля 4,3 мільёна еўра.

Дзякуючы каласальным намаганням дзяржавы і вопыту рэалізацыі міжнародных ініцыятыў, кіруючыся прынцыпамі адкрытасці да інавацый, прафесіяналізму, нацэленасці на вынік, Рэспубліка Беларусь набыла статус краіны-эксперта ў галіне пераадолення маштабных тэхнагенных катастроф. Навуковыя і практычныя напрацоўкі, накіраваныя на забеспячэнне радыяцыйнай бяспекі ў розных сферах жыццядзейнасці, рэабілітацыю і адраджэнне пацярпелых у выніку чарнобыльскай катастрофы раёнаў, выклікаюць цікавасць міжнароднай грамадскасці і з'яўляюцца асновай для развіцця супрацоўніцтва з краінамі блізкага і далёкага замежжа.

Беларусь з'яўляецца адным з ініцыятараў і актыўных удзельнікаў міжнароднага чарнобыльскага супрацоўніцтва і зыходзіць з таго, што Чарнобыль не з'яўляецца праблемай толькі пацярпелых дзяржаў і што яго наступствы не могуць быць пераадолены ў адзіночку. У сувязі з 30-годдзем катастрофы на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі 25 красавіка 2016 года ў Мінску праведзена міжнародная чарнобыльская канферэнцыя, у якой прынялі ўдзел прадстаўнікі дзяржаў-членаў і ўстаноў сістэмы Арганізацыі Аб'яднаных Нацый. Ключавое становішча дэкларацыі, прынятай па выніках канферэнцыі, заключаецца ў неабходнасці працягнуць міжнароднае чарнобыльскае супрацоўніцтва пад эгідай ААН пасля 2016 года, накіраваўшы яго на дасягненне мэтаў ўстойлівага развіцця ў пацярпелых рэгіёнах праз партнёрства, інавацыі і інвестыцыі.

У рэзалюцыі 71-й сэсіі Генеральнай Асамблеі ААН, прынятай 8 снежня 2016 года, прызнаецца неабходнасць працягу міжнароднага супрацоўніцтва па Чарнобылі пад эгідай Арганізацыі Аб'яднаных Нацый у мэтах садзейнічання ажыццяўленню Парадку дня ў галіне ўстойлівага развіцця на перыяд да 2030 года і Сяндайскай рамачнай праграмы па сніжэнні рызакі риска бедстваў на 2015–2030 гады.

Прыярытэты на перыяд пасля 2016 года:

- працяг сумесных намаганняў па рэабілітацыі і ўстойлівага развіцця пацярпелых тэрыторый і дасягненне сацыяльна-эканамічнага росту пры актыўным удзеле мясцовых суполак;
- захаванне і распаўсюджванне унікальных ведаў і абмен вопытам пераадолення наступстваў чарнобыльскай катастрофы на карысць міжнароднай супольнасці;
- умацаванне нацыянальнага і рэгіянальнага патэнцыялаў у галіне папярэджання надзвычайных сітуацый і рэагавання на іх, у тым ліку шляхам правядзення экалагічнага маніторынгу, своечасовага прагназавання рызык ўзнікнення надзвычайных сітуацый і распрацоўкі адукацыйных і навучальных праграм;
- падтрыманне і ўмацаванне сістэм аховы здароўя ў пацярпелых рэгіёнах, прыняцце наступных мер у галіне доўгатэрміновага медыцынскага маніторынгу насельніцтва, які зазнаў ўздзеянне радыяцыі, і аказанне эфектыўнай медыцынскай дапамогі асобам, якія адносяцца да груп высокай рызыкі;
- правядзенне эпідэміялагічных даследаванняў медыцынскіх наступстваў чарнобыльскай катастрофы з мэтай лепш зразумець ўздзеянне радыяцыі ў малых дозах на здароўе чалавека і павышэнне эфектыўнасці аказання медыцынскай дапамогі людзям, якія пражываюць у раёнах радыеактыўнага забруджвання;
- узаемадзеянне ў галіне кіравання ведамі, кансультавання па стратэгічных пытаннях і аказання інфармацыйнай падтрымкі з асаблівым акцэнтам на патрэбы дзяцей і жанчын;
- рэабілітацыя і вяртанне ў абарот адчужаных тэрыторый, у тым ліку сельскагаспадарчых і лясных угоддзяў, і вытворчасць экалагічна чыстай і бяспечнай прадукцыі;
- паляпшэнне ўмоў для абмену навуковымі ведамі і экалагічна бяспечнымі тэхналогіямі, прыстасаванымі да патрэб пацярпелых тэрыторый;
- умацаванне навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва ў галіне бяспечнага выкарыстання ядзернай энергіі.

Дэпартамент актыўна развівае партнёрскае ўзаемадзеянне з арганізацыямі Францыі, Нарвегіі, Японіі, ЗША.

Францыя:

Нарвегія:

Нарвежскае агенцтва радыяцыйнай абароны (NRPA)

Японія:

Універсітэт Нагасакі
Японскія фонды:

- Фонд ім. Сасакавы (пастаўка медыцынскага абсталявання ў пацярпелыя раёны, развіццё тэлемедыцыны сумесна з СААЗ);
- Японскі чарнобыльскі дзіцячы фонд (аздараўленне дзяцей з пацярпелых раёнаў, дапамогу ў лячэнні раку шчытападобнай залозы ў дзяцей);
- Японскі фонд "Чарнобыль" (дапамога ў дыягностыцы і лячэнні раку шчытападобнай залозы і інш.).

15 снежня 2012 года ў г. Корияма (Японія) падпісана Пагадненне паміж Урадам Рэспублікі Беларусь і Урадам Японіі аб супрацоўніцтве ў галіне пераадолення наступстваў аварый на атамных электрастанцыях. У рамках пагаднення адбыліся 3 пасяджэння беларуска-японскага сумеснага камітэта па супрацоўніцтве ў галіне пераадолення наступстваў аварый на атамных электрастанцыях. 1-е пасяджэнне адбылося ў г. Мінску (ДРАЦ «Ждановічы»), 18 ліпеня 2013 г., 2-е - у г. Токіо, 30 Травень 2015 г. 3-е - у г. Мінску, 25 лістапада 2015 г .

Супрацоўніцтва з Расійскай Федэрацыяй ажыццяўляецца ў рамках праграм сумеснай дзейнасці па пераадоленню наступстваў чарнобыльскай катастрофы ў рамках Саюзнай дзяржавы. У перыяд з 1998 г. па 2010 г. рэалізавана 3 праграмы, асноўнымі адметнымі асаблівасцямі якіх сталі значныя капітальныя ўкладанні ў будаўніцтва і аснашчэнне медыцынскіх аб'ектаў, магчымасць рэалізацыі пілотных праектаў адраснай рэабілітацыі гаспадарак на забруджаных радыёнуклідамі тэрыторыях, развіццё новых падыходаў да інфармацыйнай працы па чарнобыльскай тэматыцы . Завершана рэалізацыя 4-й Праграмы сумеснай дзейнасці па пераадоленню наступстваў катастрофы на чарнобыльскай АЭС у рамках Саюзнай дзяржавы на перыяд да 2016 года. Праграма пачала дзейнічаць у 2013 г. i ставіла сваёй асноўнай мэтай забеспячэнне бяспечнай жыццядзейнасці грамадзян Беларусі і Расіі, якія трапілі пад радыяцыйнае ўздзеянне з прычыны катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, павышэнне якасці жыцця пражываюць на тэрыторыях радыеактыўнага забруджвання.

Падрабязная інфармацыя аб праграмах сумеснай дзейнасці ў рамках Саюзнай дзяржавы размешчана на сайце rbic.mchs.gov.by.

Узаемадзеянне з Украінай ажыццяўляецца ў адпаведнасці з Пагадненнем паміж Урадам Украіны і Урадам Рэспублікі Беларусь аб сумесных дзеяннях па мiнiмiзацыi i пераадоленню наступстваў чарнобыльскай катастрофы ад 12 мая 1997 г.

У справе адраджэння і рэабілітацыі пацярпелых тэрыторый Дэпартамент развівае супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі, якія працуюць у Рэспубліцы Беларусь:

Агенцтва сістэмы ААН: