Радыеактыўнаму забруджванню падверглася каля чвэрці ляснога фонду Беларусі - 20,1 тыс. Км2 лесу. Паводле ацэнак, у беларускіх лясах засяроджана да 70% радыенуклідаў, якія выпалі на тэрыторыю рэспублікі. На 1 студзеня 2017 г. тэрыторыя ляснога фонду Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь, аднесеная да зон радыеактыўнага забруджвання, складала 13,8 тыс. Км2 (16,46% агульнай плошчы). Памяншэнне плошчы лясоў у зонах радыеактыўнага забруджвання абумоўлена радыеактыўным распадам цэзія-137. У 45 лясгасах (232 лясніцтвах) тэрыторыі ляснога фонду аднесены да зон радыеактыўнага забруджвання.
Правядзенне ахоўных мер у лясным гаспадарцы накіравана на:
Асноўныя арганізацыі, якія прымаюць удзел у рэалізацыі ахоўных мерапрыемстваў:
Правядзенне ахоўных мер у лясным гаспадарцы накіравана на:
- узмацненне экалагічнай ролі лесу як Біягеахімічныя бар'ера, які перашкаджае вынасу радыенуклідаў за межы забруджанай тэрыторыі.
У мэтах прадухілення распаўсюджвання радыенуклідаў на прылеглыя тэрыторыі ў выніку воднай і ветравой эрозіі праводзіцца аблясення эразійна небяспечных зямель. Штогод праводзіцца радыяцыйнае абследаванне лясных кварталаў, а паралельна і радыяцыйнае абследаванне лесасек, у зоне 15-40 Кі / км2 на плошчы каля 20 тыс. Га. Радыяцыйны маніторынг лесу праводзіцца на 92 пастаянных пунктах назірання, якія ўяўляюць сабой стацыянарныя плошчы памерам 50х50 м, што было закладзена ў 1993-1995 гг. ў розных тыпах лесу і зонах радыеактыўнага забруджвання.
Абследавання паказалі, што каля 33% ад колькасці абследаваных кварталаў адносяцца да зоны з шчыльнасцю менш за 15 Кi / км2, што дазваляе ва ўстаноўленым парадку аднавіць у іх лесагаспадарчыя работы. Акрамя таго, больш за 40% абследаваных лесасек могуць быць адведзены ў рубку з наступнай рэалізацыяй нарматыўна чыстых лесаматэрыялаў.
- прадухіленне гібелі лясоў ад пажараў, шкоднікаў і хвароб.
Для правядзення прафілактычных супрацьпажарных мерапрыемстваў у зонах радыеактыўнага забруджвання ўсталёўваюцца дадатковыя шлагбаўмы, ствараюцца і падтрымліваюцца ў належным стане супрацьпажарныя разрывы і прасекі, ўсталёўваюцца пажарна-назіральныя вышкі і мачты, вырабляецца пастаўка адпаведнай тэхнікі і абсталявання ў лясгасы, на тэрыторыі якіх маюцца лесу з шчыльнасцю забруджвання радыецэзія больш за 15 Кi / км2. З гэтай мэтай павялічваецца кратнасць авиапатрулирования Гомельскай і Магілёўскай авіягрупы ў перыяды падвышанай пажарнай небяспекі.
- забеспячэнне радыяцыйнай бяспекі працуюць у лесе, насельніцтва і спажыўцоў прадукцыі.
Дзяржаўнымі праграмамі па пераадоленні наступстваў чарнобыльскай катастрофы прадугледжаны выдаткі на падтрыманне ў працаздольным стане радыеметрычнага абсталявання, акрэдытацыю падраздзяленняў радыяцыйнага кантролю, а таксама набыццё перасоўных лабараторый радыяцыйнага кантролю для абласных лабараторый і 16 лясгасаў. Неабходнасць у іх абумоўлена ўзрастаннем ўклада "дарункаў лесу» у дозавую нагрузку насельніцтва. Забруджванне прадукцыі лесу практычна не памяншаецца. У населеных пунктах, дзе ў рацыёне харчавання «дары лесу» займаюць значнае месца, рэгіструюцца павышаныя дозы апрамянення насельніцтва.
За кошт сродкаў Мінлясгаса з мая па лістапад штогод у забруджаных лясніцтвах дадаткова адкрываюцца пункты радыеметрычнага кантролю «дароў лесу». Штогод аналізуецца больш за 1000 пробаў.
Для забеспячэння радыяцыйнай бяспекі работнікаў лясной гаспадаркі і насельніцтва, зніжэння доз апраменьвання за кошт спажывання лясной прадукцыі важным напрамкам з'яўляецца інфармаванне аб радыяцыйнай абстаноўцы ў лясах, узроўнях ўтрымання радыенуклідаў у харчовай прадукцыі лесу, правілах лесакарыстання на тэрыторыі забруджаных лясных масіваў. Для гэтага пастаянна вырабляюцца і ўсталёўваюцца папераджальныя знакі, інфармацыйныя стэнды і плакаты, выдаецца спецыяльная літаратура ў выглядзе памятак, буклетаў, улётак.
- Правілы вядзення лясной гаспадаркі ў зонах радыеактыўнага забруджвання
- Зборнікі картаграфічных і інфармацыйных метериалов аб радыяцыйнай абстаноўцы на тэрыторыях Гомельскага і Магілёўскага ДВЛГА
Насельніцтву:
Для падтрымкі кіравання лясной гаспадаркай ва ўмовах радыеактыўнага забруджвання ў Беларусі ўкаранёна сучасная інфармацыйная сістэма на аснове ГІС-тэхналогій - «Радыёактыўнае забруджванне лясоў RADFOR», распрацаваная ў 2002-2005 гадах, якая атрымала далейшае развіццё і шырокае ўкараненне ў арганізацыях сістэмы Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь . Інфармацыйная сістэма «RADFOR» дазваляе арганізаваць аўтаматызаваны збор, апрацоўку і абмен інфармацыяй, а таксама фарміраванне прагнозаў развіцця радыяцыйнай абстаноўкі ў рамках адзінай тэхналагічнай схемы падрыхтоўкі і адлюстравання інфармацыі. Найважнейшым вынікам стварэння «RADFOR» стала тое, што перадавыя інфармацыйныя тэхналогіі сталі даступныя і актыўна выкарыстоўваюцца на самай нізавым узроўні сістэмы лясной гаспадаркі.Асноўныя арганізацыі, якія прымаюць удзел у рэалізацыі ахоўных мерапрыемстваў:
- Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь
- Дзяржаўная ўстанова па абароне і маніторынгу лесу «Беллесаховы»
- Гомельскае і Магілёўскае абласныя дзяржаўныя вытворчыя лесагаспадарчыя аб'яднанні (ДВЛГА)
- Інстытут лесу НАН Беларусі